22 juni 2009

Een semantisch Web voor archieven: bouw bruggen, geen muren #kvan09


Mensen houden niet van muren. Muren zijn slecht en daarom zullen alle muren uiteindelijk verdwijnen. Dat zag Jacco van Ossenbruggen al meteen toen hij eerder ooit Berlijn bezocht en de Muur nog overeind zag staan. En de muur verdween.

Mensen houden daarentegen enorm van bruggen. Bruggen maken mensen blij. En als bruggen dreigen te verdwijnen, dan gaan mensen ze herstellen, restaureren, opnieuw bouwen enzovoort. Bruggen zijn goed.

En zo is het ook op het web. Muren zullen verdwijnen en er zullen steeds meer bruggen komen. Het web is inmiddels de perfecte murenslechter en bruggenbouwer gebleken.

Semantisch Web
Web 2.0 gaat vooral over user generated content. We zetten echter vanalles online, maar al met al is het nog steeds een web van muren en dat is niet tof. Het heen en weer schuiven van je content is lastig ("if you can't move it, it's not really yours"), het aan elkaar linken van je sociale netwerkprofielen gaat ronduit prut, van bruggen is dus nauwelijks sprake.

Daarnaast zijn we al wel erg bedreven in het linken van documenten, maar de echt spannende dingen zitten hem in het linken van metadata. Dan kunnen door software betekenisvolle relaties worden gelegd tussen documenten, die anders niet gelegd konden worden. Dingen die hetzelfde heten, maar iets anders zijn, kun je uit elkaar houden. En dingen die hetzelfde zijn, maar anders heten, worden voortaan aan elkaar gekoppeld. Maar ook andere relaties kunnen tussen documenten worden gelegd, zelfs als uit de eigenlijke metadata voor de software geen relatie blijkt, maar deze via-via wel gevonden zou kunnen worden. Snappie?

Hiero, dan heb je er Jacco z'n slides ook nog bij, zodat je wat voorbeeldjes en plaatjes hebt.

Pratende databases
Maar uiteindelijk gaat het dus simpel gezegd om het met elkaar kunnen laten praten van verschillende databases. Dat praten kan via synctactische interoperabiliteit, maar gaat nog liever via semantische interoperabiliteit. Da's waar we het hier over hebben. Dan gaat het namelijk - letterlijk - over betekenis! En voor die manier van praten is ook al een standaard, vastgesteld en onderhouden door het W3C.

Iets als de ArchiefWiki is volgens Jacco alvast een mooi stapje op weg naar het semantisch Web: koppel terminologieën aan elkaar, gezet in een hiërarchisch systeem van termen. Als je dat vervolgens weer kunt inlezen in andere applicaties, dan kun je praten.

Ook een initiatief als Waisda? is goed, zeker als de door gebruikers gegenereerde tags kunnen worden gekoppeld aan de termen in de vocabulaire van de formele toegang. (Ook gewone mensen en archivarissen hebben moeite met het met elkaar praten en het begrijpen van elkaar...)

Het betere en het goede
Maar goed, het maakt wel dat er wat keuzes gemaakt moeten worden door veel mensen. We zullen ons bijvoorbeeld moeten conformeren aan standaarden en da's niet iets wat mensen graag doen. Wil je dus zo goed mogelijk je eigen zaakje dienen, of denk je dat die zaak eerder gediend is door het inleveren van enkele eigen wensen omwille van een betere interoperabiliteit? Jacco denkt het laatste. Ik denk dat ook.

Maar in deze is technologie - zoals zo vaak - dan ook al tijden niet meer het grote struikelblok. Juridische en sociale muren zijn dat wel. Wil je eigenlijk wel écht delen? Wat immers als andere mensen enge dingen gaan doen met jouw spulletjes?

Cool urls
En wat als je wilt delen, wat dan? Nou, dan heb je een aantal url's nodig, namelijk voor metadata, voor bronnen en voor termen. Alles op het Web (met hoofdletter!) heeft een url en als het geen url heeft, dan staat het niet op het Web. En "cool urls don't change."

Al die data moet beschikbaar zijn voor andere applicaties, voice browsers, mobiele toestellen enzovoort. Gebruik dan ook het liefst vocabulaires die al veel gebruikt worden, zoals Dublin Core of EAD, voor archiefinformatie.

Als je dat allemaal doet, dan kom je in de cloud en dan gaan mensen pas écht spannende dingen met je materiaal doen. En in de wolken moet je zijn! Dat weten we allemaal.

Links
Een goed verhaal van Jacco, goed gebracht ook. Dingen aan elkaar koppelen is duidelijk z'n beroep en passie. Mooi was namelijk ook hoe hij in zijn presentatie allerlei zaken had verweven, die hij gedurende eerdere sessies had opgepikt. Niet geheel ontoevallig waren daar nogal wat sessies van Archief 2.0 bij, waar Jacco naderhand ook lid van werd. Hopelijk kan hij ons netwerk dan ook verrijken met zijn kennis van het semantisch Web. Deze eerste (begrijpelijke!) kennismaking smaakte in ieder geval naar meer! :-)

Plaatje

6 opmerkingen:

  1. @Danniëlle: Kijk, dat vond ik nou ook! En toepasselijk bovendien.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Helikopter, helikopter, mag ik met jou mee omhoog.

    Tja, ik wist het al na jou enthousiaste verhalen tijdens het diner dat ik deze presentatie niet had moeten missen. Helaas was dat wel het geval en moet ik het met deze blogpost doen. Ook leuk trouwens. :-)

    Goed verhaal over een goed verhaal. That sums it up!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @Luud: Bedankt! En joh, jij zat mooi bij Chido! Da's ook leuk.

    Sowieso altijd een probleem met dit soort congressen: van de ene parallelsessie wil je er twee volgen, van de volgende hoeft er eigenlijk geen eentje... Tijd voor een soort sessie-on-demand! ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  4. En wordt vooral lid van de groep: Alle Data Vrij!


    http://www.archief20.org/group/sw

    BeantwoordenVerwijderen
  5. @Luc: Goed initiatief! Ik word natuurlijk ook lid! :-)

    BeantwoordenVerwijderen

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.